RAID Nedir? Ne İşe Yarar? Hangi Amaçla Kullanılır?
RAID Ne işe yarar?
Bilgisayarımızda tek bir sabit diskimiz varsa onunla yapabileceklerimiz bellidir. Bu sabit diskimiz fabrikadan çıktığı hız ve güvenlikte kalacaktır bunu değiştirmemiz söz konusu olamaz. Fakat biz sistemimiz daha hızlı çalışsın veya sabit diskimizin içine sakladığımız tüm bilgilerimiz daha güvenli korunsun istiyorsak ne yapabiliriz sorusuna RAID ile cevap bulabiliriz. Bu isteklerimize yanıt olarak RAID kullanmamız gerekir.
RAID nedir?
Bilgisayarımızda tek bir sabit diskimiz varsa onunla yapabileceklerimiz bellidir. Bu sabit diskimiz fabrikadan çıktığı hız ve güvenlikte kalacaktır bunu değiştirmemiz söz konusu olamaz. Fakat biz sistemimiz daha hızlı çalışsın veya sabit diskimizin içine sakladığımız tüm bilgilerimiz daha güvenli korunsun istiyorsak ne yapabiliriz sorusuna RAID ile cevap bulabiliriz. Bu isteklerimize yanıt olarak RAID kullanmamız gerekir.
RAID nedir?
Öncelikle RAID maliyeti biraz daha yükselten bir operasyondur ama bunun karşılığında daha hızlı, daha güvenli veya bu ikisini birden yapabilen bir bilgisayar sistemine kavuşabiliriz.Öncelikle RAID kullanabilmek için birden fazla sabit diske ihtiyacımız olacaktır, zaten maliyeti yükselten budur. Elimizde birden fazla sabit diskimiz var ve biz bu diskleri kullanarak daha hızlı, daha güvenli (veya her ikisi birden) işlem yapmak istiyorsak RAID teknolojisini kullanmak zorundayız. RAID bir çok çeşidi olan bir teknolojidir, bu yüzden tek bir amacı yoktur.
RAID hangi amaçlarla kullanılır?
1- İki veya daha fazla diski tek üniteye bağlayarak disklerin tek başlarına yapamadığı şeyleri yapmamıza olanak sağlar.
2- Raid kullanarak daha hızlı, daha güvenli veya her iki özelliğe birden sahip olan bilgisayarlar elde edebiliriz.
Not: Amacımıza uyan Raid modelini seçerek kullanabiliriz, fakat Raid teknolojisi birden fazla sabit disk kullandığı için maliyeti arttıran bir teknolojidir.
En çok kullanılan RAID modelleri:
1- RAID 0 (Striping)
2- RAID 1 (Mirroring)
3- RAID0+1 (Striping+Mirroring)
4- RAID 5 (Striping with Parity)
RAID 0 (Striping)
En az iki disk ile yapılır. Bir bilgi disklere yazılırken parçalara bölünerek her bir parçası farklı disklere yazılır, böylece diske yazma ve okuma işlemlerinde esas zaman alan işlem olan disklere erişim işlemi süresi küçük parçalarda daha az olacağından diske yazma işlemi için gereken süre azalır. Aynı şekilde küçük parçalar halindeki bilgiyi okumak daha az zaman alacağından diske yazma ve okuma işlemlerinde RAID 0 bize gözle görülür bir hız kazandırır.Daha kolay anlaşılması için şöyle bir örnek verebiliriz. Elimizde yazılması gereken 8 sayfalık bir yazı var diyelim ve iki elimizle de rahatlıkla yazı yazabildiğimizi varsayalım. Bir elin bir sayfayı yazması bir dakika aldığını varsayarsak; sayfa sayısını el sayısına göre paylaştırıp yazdırırsak, tek elin 8 dakikada yaptığı bu yazı yazma işini, iki elimizle 4 dakikada yapmış olacağız. RAID 0 sistemi bu mantıkla çalışır.
RAID 0 kullanıldığında toplam kapasite disk sayısı kadar artarken, hızda bu disk sayısına oranla artacağı için ciddi bir performans artışı yakalamış oluruz. Fakat bu modelin en büyük dezavantajı disklerden bir bozulduğunda geriye kalan disklerdeki bilgi parçacıkları bozulan diskteki bilgi parçacığı olmadan bir işe yaramayacağı için tüm bilgi kaybedilmiş olur. Günümüzde disklerin kolay kolay bozulmadığı düşünülürse tercih edilebilir bir seçenek olmaktadır ama yinede belli aralıklarla bilgilerimizi yedekleyerek işimizi şansa bırakmamalıyız.
RAID 0 kullanıldığında toplam kapasite disk sayısı kadar artarken, hızda bu disk sayısına oranla artacağı için ciddi bir performans artışı yakalamış oluruz. Fakat bu modelin en büyük dezavantajı disklerden bir bozulduğunda geriye kalan disklerdeki bilgi parçacıkları bozulan diskteki bilgi parçacığı olmadan bir işe yaramayacağı için tüm bilgi kaybedilmiş olur. Günümüzde disklerin kolay kolay bozulmadığı düşünülürse tercih edilebilir bir seçenek olmaktadır ama yinede belli aralıklarla bilgilerimizi yedekleyerek işimizi şansa bırakmamalıyız.
RAID 1 (Mirroing)
En az iki disk ile yapılır. Bir bilgi bir diske yazılırken bir kopyası da diğer disklere yazılır, böylece bir disk bozulsa bile aynı bilgi diğer disklerde de olduğu için veri kaybı önlenmiş olur ve sistem çalışmaya devam edebilir. Burada amaç kesinlikle veri kaybını önlemek yani güvenliktir. Bu yöntemde hız artışı gibi bir kazanç elde edilemez hatta birden fazla diske birden aynı bilgiyi yazmak azda olsa bir hız kaybına neden olur. Daha çok bilgi kaybının istenmediği sistemlerde (örneğin muhasebe kayıtları) kullanılır.
RAID 0+1(Striping+Mirroring)
Eğer hem hız hem de veri güvenliği istiyorsak bu seçenek uygun bir seçenektir. Sistem RAID 0 ile parçalara ayrılmış bilginin her bir diskte RAID 1 ile yedeklenerek saklanmasını sağlar. Böylece hem hız hem de veri güvenliği sağlamış oluruz. Sistem en az 4 diskten oluşur ve sistemin toplam kapasitesi kullanılan disk sayısının yarısının kapasitesine eşittir. Anlaşıldığı gibi sağladığı kazançlar yüksek olmakla birlikte maliyeti de çok yüksektir.
RAID 5(Striping with Parity)
Hem hız hem de veri güvenliğini sağlayabilmek için geliştirilmiştir. En az 3 disk gereklidir. Bu sistemde veriler yazılmaya başlanırken ilk adımda 1. ve 2. diske veri yazılırken üçüncü diske de bu verilerin algoritması yazılır. İkinci adımda ise 1. ve 3. diske veri yazılırken, bu verilerin algoritması ise 2. diske yazılır, bir sonraki adımda ise bu sefer veriler 2. ve 3. diske yazılırken algoritması 1. diske yazılır ve işlem bitene kadar bu döngü tekrar eder.
RAID 5 sistemindeki herhangi bir diskin arızalanması durumunda sistemin çalışmaya devam etmesi, arızalı diskin sistem kapanmadan değiştirilmesi ve RAID 5 yapının tekrar oluşturulmasını mümkündür. Burada sırayla her bir disk diğer ikisinin yedeğini tutacak şekilde sistem çalıştırılmaktadır. Sistemin toplam kapasitesi sistemde bulunan disklerin bir eksiği kadar olacaktır. Eğer sistemdeki 3 diskten 2’si bozulursa sistem yine göçmeye mahkumdur. Bu gibi durumlarında önüne geçmek için RAID 3, 4, 6, 7, 10, 53 gibi çeşitleri geliştirilmiştir
Diğer RAID Modelleri:
RAID 2
Günümüzde kullanılmayan bir Raid türüdür.En az 14 disk ile yapılır.10 disk datalar için tutulurken kalan 4 disk ECC (error correction control) benzeri Hamming kod’ları tutar.Günümüzde Raid kartları üzerinerinde ECC bulundurdukları için Raid 2 yapısı kullanılmamaktadır.ECC kontrolü olmayan kartlar için geliştirilmiştir.Bu yapı tekdisk tolere eder.Fakat maaliyet açısından da tercih edilmemektedir.14 diskli yapıda toplam kapasitenin %71’i 39’lu diskli yapıda toplam kapasitenin %82’si kullanılır.
RAID 3
Bu yapı en az 3 disk ile oluşturulur.Veriler parite diski hariç tüm disklere dağıtılır.Bu yapıda tekbir parite diski bulunduğu için erişim hızı çok yüksektir.Raid 3 1 diski telafi edebilir.Disklerden biri göçerse veri kaybı yaşanmaz.Aynı zamanda bu yapı “hotspare” teknolojisini destekler.Yani yedek bir diskiniz varsa ve donanımınız bu yapıyı destekliyorsa bozulan diskin yerine yedek disk görevi otomatik olarak devralır.Raid 3’te günümüzde kullanılmayan teknolojidir.
RAID 4
Raid 3 ile neredeyse aynıdır.Aradaki tek fark Raid 4 yapıda veriler disklere sektör sektör yazılır.Her data disklere sıra ile yazıldığı için yazma işlemi sırasında okuma işlemide yapılabilmektedir.Bu sayede bu yapı üzerinde okuma hızı inanılmaz artmaktadır.Doğal olarakta yazma hızı azalıyor.Raid 4 yapıda en az 3 disk ile oluşturulur ve 1 diski tolere eder.Hotspare desteği vardır.
RAID 6
Raid 6 enaz 4 disk ile yapılır.Bu yapıda Raid 5 gibi dağıtılmış pariteler kullanır.Raid 5’ten farkı ise iki ayrı parite diski kullanaması ve 2 diski tolere edebilmesindir.Okuma hızı oldukça iyidir.Ama yazma hızı çift parite tutasından dolayı Raid 5’e göre kötüdür.Raid 6 bu yapıyı destekleyen bir donanım ile yapılabilir.Bu teknoloji HP’de ADG(Advanced Data Guarding) olarak adlandırılır.
RAID 10
Raid nesting denilen bir yapı ile farklı 2 raid 1’ın Raid 0 yapısı altında birleştirilmesi ile oluşturulur.Enaz 4 disk ile oluşturulan bu yapı Performans olarakta yüksek seviyededir.
RAID 15
Raid 15 en az 6 disk ile yapılır.2 raid 5 yapısının Raid 1 ile birleştirilmesi ile elde edilir.En güvenli yapıdır.Yüksek güvenli dataların saklanmasında kullanılır.
RAID 50
En az 6 adet disk ile oluşturulan bir yapıdır.2 tane Raid 5’in Raid 0 ile birleştirilmesi ile yapılır.Hem performanslı hemde güvenlidir.
RAID 51
Raid 50 ile çok benzerdir.2 adet Raid1 yapıyı Raid 1 ile birleştirerek üretilir.En güvenli yapıdır.
RAID 60
En az 8 disk ile elde edilen bu yapı, 2 adet Raid 6 yapıyı Raid 0 yapısı altında birleşritilir.Burada yüksek seviye güvenlik elde edilir.Toplamda 8 disk’in 6 diski tolere edilir.Güvenlik en üst seviyde iken mali anlamda en pahalı yapıdır.
